فعاليت هاي مكمّل

مكمل ها به دو گروه تقسيم مي شوند:

الف:مكمل هاي متصل

اين مكمل هامتصل به برنامه درسي بوده و در طول برنامه درسي قرار مي گيرد و سبب تعميق يادگيري ميشود.

ويژگي فعاليت هاي مكمل عبارتند از :

-هم جهت و هم سو با محتواي برنامه درسي مي باشد.

-همه دانش آموزان در توليد و انتخاب فعاليت سهيم هستند.

-در خلال برنامه درسي اتفاق مي افتد.

-منجر به تعميق يادگيري و توسعه آن از مدرسه به جامعه مي گردد.

-اين فعاليت هابيشتر ابعاد نگرشي و مهارتي برنامه درسي را مورد توجه قرار مي دهند.

-در راستاي خوشايند كردن برنامه ها و ساعات مدرسه اي مي باشند.

-موجب تقويت نقش مداخله گري موثر معلم در طراحي بنامه درسي مي شوند.

ب:مكمل هاي منفصل

اين نوع مكمل ها در عرض برنامه دسي قرار دارند و به يادگيري مفاهيمي مي پردازد كه برنامه درسي به آنها نپرداخته است،ولي با مفاهيم درسي در ارتباط است.

ويژگي هاي فعاليت هاي مكمل منفصل

-در عرض برنامه درسي قرار دادند.

-در راستاي تحقق اهداف محلي ،منطقه اي و جهاني مي باشند.

-تكميل كننده برنامه درسي هستند.

-زمان بندي اينگونه فعاليت ها واقع بينانه است.

-تاكيد بر داشتن اختيار و اراده در انتخاب و شركت اينگونه فعاليت ها از طريق دانش آموزان .

-بر اساس نياز هاي فردي دانش آموزان و توجه به استعدادهاي خاص آنها،طراحي مي شوند.

-اينگونه فعاليت ها،تحقق آن بخش از اهداف دوره تحصيلي كه برنامه درسي به آنه توجهي نكرده است،را در پي خواهند داشت.

-اين فعاليت ها به تفاوت هاي فرهنگي نواحي توجه مي نمايد.

مهمترين رويكردهاي حاكم بر تهيه برنامه هاي مكمل:

1-يكي از رويكردهاي مهم مكمل ها مسئله محور بودن آن است(نمره اهميتي ندارد چيزي كه مهم است باز خورد مي باشد) اين رويكردسبب مي شود همه علوم بتوانند به يك مسئله خاص از زواياي مختلف بپردازند.به عنوان مثال تخريب لايه ازون را در علم شيمي،پراكندگي اين تخريب را در علم جغرافيا،عوامل ترميم اين لايه را در زيست شناسي،نقش لايه ازون در جذب طول موج هاي كوتاه در فيزيك وغيره.

2-تمركز زدائي و مدرسه محوري و تقويت نقش برنامه ريزي معلم

در اين فرايند معلم به عنوان اساسي ترين عنصر مدرسه محوري،نقش برنامه ريزي آموزش كلاسي را بر عهده داشته و با توجه به قوانين و مقررات در چارچوب دستور العمل هاي تعيين شده اقدام به پيش بيني فرصت ها ي آموزشي مي نمايد.معلم مي تواند باتوجه به نيازهاي دانش آموزان و نيازهاي محلي و منطقاه اي فعاليت هاي مكملي را طراحي كند.

3-توسعه مهارت هاي زندگي

از جنبه آموزش مهارت هاي زندگي مهارت هايي هستند كه براي افزايش توانايي رواني-اجتماعي دانش آموزان آموزش داده مي شوند و آنها را قادر مي سازد تا به نحو موثرتري با مشكلات زندگي روبرو شوند.سازمان بهداشت جهاني 10مهارت را براي زندگي لازم مي داند كه عبارتند از:

1-مهارت خود آگاهي يعني وقوف به ابعاد جسمي،ذهني،عاطفي و معنوي

2-مهارت همدلي يعني دنيا را از ديد ديگران ديدن

3-مهارت تفكر خلاق

4-مهارت تفكر انتقادي

5-مهارت روابط بين فردي

6-مهارت ارتباط

7-مهارت تصميم گيري

8-مهارت مقابله با هيجانات

9-مهارت مقابله با استرس

10-مهارت حل مسئله

ملاحظات اساسي در طراحي فعاليت هاي مكمل و فوق برنامه:

-طراحي برنامه براي دانش آمز لذت بخش باشد.

-از روش هاي ياد دهي-يادگيري استفاده شود.

-به مسائل واقعي در طراحي اينگونه برنامه ها توجه شود.

-نقش تعامل معلم-دانش آموز در طراحي مورد توجه قرار گيرد.

-به رشد همه جانبه شخصيت دانش آموزتوجه شود.

-به ويژگي هاي محلي توجه شود.

-اصل تفاوت هاي فردي مورد توجه قرار گيرد.

-تفكر بر انگيز بودن اين فعاليت ها مورد توجه قرار گيرد.

مراحل تهيه و تدوين فعاليت هاي مكمل:

1-تعيين مفاهيم اصلي درس يا مسائل مرتبط با هر درس

در هر درس ممكن است براي يك ياچند مفهوم يا مسئله به تهيه فعاليت هاي مكمل نياز باشد كه لازم است براي هر مفهوم يا مسئله،فعاليت مكمل لازم پيش بيني و طراحي شود.

2-مشخص كردن سطوح حيطه هاي يادگيري

در فعاليت هاي مكمل با توجه به محتواي درس و اهداف تعيين شده نوع فعاليت ها از نظر جنبه هاي سه گانه مهارتي،دانشي و نگرشي مشخص مي شود.

3-مشخص كردن هدف:از عواملي كه در تعيين هدف،نقش اساسي دارد مطالعه و بررسي نيازهاي دانش آموزان است .طبيعي است كه نيازهاي دانش آموزان در بخش هاي مختلف كشور متفاوت بوده و بر همين مبنا ،نوع فعاليت مكملي كه پيش بيني مي شودمتفاوت است.

بنابر اين هر فعاليت مكمل ناظر به هدف يا اهداف مشخصي از جمله مهارت ،اصلاح نگرش و غيره خواهد بود كه با توجه به مفاهين طرح شده مورد توجه قرا ر مي گيرد.

4-انتخاب روش متناسب با مفاهيم و اهداف درس

بر اساس نوع فعاليت،كامل ترين روش يا روش هاي تلفيقي كه منتهي به مشاركت فعال دانش آموزان مي شود انتخاب شود.اين روش ها يا مبتي بر محتواي كتاب هاي درسي هستند و يا نتيجه خلاقيت و نو آوري معلمان مي باشد.

5-معرفي ابزازهاي مكمل

6-روش هاي ارزشيابي مكمل